ŞİİRDE DEVRİMCİLER : GARİPÇİLER

GARİP AKIMI (I. YENİ ŞİİRİ) ÖZELLİKLERİ

• 1941 yılında liseden [Ankara Taş Mektepten] arkadaş olan

Orhan Veli, Melih Cevdet ve Oktay Rıfat birlikte bir kitap [GARİP] çıkarır.

• Geleneksel şiirimizle ilgili her şeye karşıdırlar.
• Şiir duyguya değil akla dayanır.
• Hece ve aruza karşı olup serbest şiirler yazarlar.
• Uyağa ve uyak örgüsüne karşıdırlar, uyağın bir hatırlatma aracı olduğunu düşünürler.
• Edebi sanatlar, mecazlı söyleyişler ve şairenelik onlara göre boş uğraşlardır.
• Sıradan, küçük insan şiire girer.
• Hayatta her şey şiirin konusu olabilir.
• Dilleri sadedir, halk şiiri ve folklora yakındır.
• Somut bir şiirdir.
• İroni, mizahi söyleyişler zaman zaman kullanılır.
• Sürrealizm, dadaizm gibi edebi akımlardan etkilenirler.
• İdeoloji ve toplum sorunlarına rağbet göstermezler.
• Garip kitabında yer alan “Bu kitap sizi alışılmış şeylerden şüpheye davet edecektir.” sözü edebi görüşlerini yansıtır.

ORHAN VELİ KANIK (1914-1950)

• Yaprak dergisini çıkarır.
• Gerçek bir şiir devrimcisidir.
• Şairanelikten, basmakalıp ifadelerden kaçınır.
• Ölçü ve uyağı gereksiz bulur.
• Anlam ve doğal söyleyiş önemlidir.
• Halk dilindeki kelimeleri şiirde kullanır.
• Somut bir şiir anlayışı vardır.
• Küçük insanların hayatlarını ideolojiye girmeden mecaz ve sanatta boğulmadan verir.
• Nükte, taşlama ve ironiyi yerinde kullanır.
• Zaman zaman Japon şiir “haiku”yu kullanır.

ESERLERİ

ŞİİRLERİ

• “Kitabe-i Seng-i Mezar / Altındağ / Galata Köprüsü / Anlatamıyorum / İstanbul Türküsü / Bedava / Dalgacı Mahmut Delikli Şiir / Pireli Şiir / Gün Olur / Cımbızlı Şiir / Dedikodu … “ önemli şiirleridir.
• GARİP [diğerleriyle birlikte]
• VAZGEÇEMEDİĞİM
• DESTAN GİBİ                                                                                  
• YENİSİ                                                                                 
• KARŞI                                                                         
• NASREDDİN HOCA HİKAYELERİ

DÜZYAZILARI

• LA FONTAİNE’DEN MASALLAR
• DENİZE DOĞRU
• BİNDİĞİMİZ DAL
• SANAT VE DEBİYAT DÜNYAMIZ …

MELİH CEVDET ANDAY [1915-2002]

• Şiirinde akıldan çok duygu ön plandadır.
  • Orhan Veli’nin ölümünden sonra akılcı ve toplumcu çizgiye kayar.
  • “Kolları Bağlı Odysseus” ile mitolojik unsurlara yönelir.

ESERLERİ

ŞİİRLERİ

• RAHATI KAÇAN AĞAÇ
  • TELGRAFHANE
  • KOLLARI BAĞLI ODYSSEUS
  • YAN YANA 
  • GÜNEŞTE      
  • YAĞMURUN ATINDA …

DÜZYAZILARI

• AYLAKLAR / GİZLİ EMİR / İSA’NIN ÖNCESİ / YAĞMURLU SOKAK / MERYEM GİBİ … [ROMAN]
  • İÇERDEKİLER / MİKADONUN ÇÖPLERİ MÜFETTİŞLER / DİKKAT KÖPEK VR … [TİYATRO]

OKTAY RIFAT HOROZCU [1914-1988]

• Garip ile başladığı yolda sonraları toplumculuğa ve sürrealizme yönelir.
  • Sanat için sanat kaygısıyla “ileri şiir” örnekleri verir.
  • Mecazlar kullanır, halk dilinden, deyimlerden yararlanır.

ESERLERİ

ŞİİRLERİ

• AŞAĞI YUKARI                                                                      
  • AŞIK MERDİVENİ                                                                           
  • AŞK VE AVARELİK ÜSTÜNE ŞİİRLER                                                                 
  • BİR CİGARA İÇİMİ                                                                             
  • ÇOBANIL ŞİİRLER                                                                        
  • DENİZE DOĞRU KONUŞMA                                                                                       
  • DİLSİZ VE ÇIPLAK                                                                           
  • ELİFLİ                                                                                              
  • YAŞAYIP ÖLMEK …

DÜZYAZILARI

• BİRTAKIM İNSANLAR / KADINLAR ARASINDA / YAĞMUR SIKINTISI ATLAR VE FİLLER / YAĞMUR SIKINTISI  [OYUN]
  • BİR KADININ PENCERESİNDEN / DANABURNU [ROMAN]